[Recensie] Bas Vlugt: De Slag om de Schelde

Vanmorgen ging ik demonstratief om 11:20 uur naar de eerste voorstelling in 2021 in Pathé Haarlem. De bioscopen zijn weer open, het is een historische dag.

De terrassen, de restaurants, de winkels, de musea, de theaters - iedereen kiest zo aan het einde van de coronacrisis zijn of haar eigen historische dag - voor mij is dat de dag dat je weer naar de film kunt.

Als mensen mij vragen waarom ik in vredesnaam zelfstandig ondernemer ben geworden, zeg ik altijd dat ik de vrijheid heb om op ieder moment te besluiten om naar de film te gaan.

Die vrijheid was weg en is weer terug.

Het werd De Slag om de Schelde. Daarna had ik zin om er iets over te schrijven - de laatste keer dat ik dat had, was na het zien van Moonlight, meer dan vier jaar geleden.

We leven in rare tijden. De Slag om de Schelde ging in december in première in Zeeland. De dag erna gingen de bioscopen dicht. Vandaag - een half jaar later - was de première in Tuschinski in Amsterdam en kon het publiek de film eindelijk zien.

Mijn verwachtingen waren tegelijkertijd hoog- en laaggespannen. De buzz rondom de film is goed, ik hoorde zelfs al dat de film wordt vergeleken met Saving Private Ryan. Dat is hoog. Laag is mijn ervaring met Nederlandse films in het algemeen en met de beroerde acteerprestaties in het bijzonder.

Productie

De Slag om de Schelde is een aanwinst voor het curriculum van de Nederlandse film en kun je inderdaad tot mijn verrassing en vreugde vergelijken met internationale films. Wat mij het meest opvalt, is de hoge kwaliteit van de productie.

Het is gewoon allemaal zeer echt. Hoe een Russische tank aan het oostfront door een anti tankgranaat wordt geraakt en van binnenuit ontploft. De zeer spectaculaire scene vanuit een zweefvliegtuig te midden van tientallen andere vliegtuigen - werkelijk sensationeel. Wat een genot om juist deze film op een enorm scherm te kunnen zien.

Camera

De kostuums, het decor, de aankleding. Het oog voor detail. Een soldaat die in een ziekenhuis ligt aan het oostfront. Hij heeft een hoofdwond dus is ook het kussen waarop hij ligt bebloed. Het komt maar heel even en dan ook nog achteloos onscherp in de achtergrond in beeld maar is een overtuigend detail. Soldaten die terugkomen van gevecht, je ziet, voelt, proeft bijna het vuil onder hun nagels.

Het camerawerk is prachtig en wordt bijzonder bij de close-ups die de achtergrond steeds tot een mysterieus landschap maakt. En het is meer dan prettig dat de acteurs goed zijn te verstaan.

Acteurs

Niet één keer denk ik; hé die acteur ken ik, wat de geloofwaardigheid van de film ten goede komt. Je moet er niet aan denken dat opeens Frank Lammers het beeld komt binnenlopen. Gijs Blom en Susan Radder - een ontdekking - staan op beeld niet zichzelf te etaleren, maar spelen in dienst van het verhaal.

In de succesvolle film The Pianist van Roman Polanski spreken alle Polen, Duitsers en zelfs Russen Engels. Een aperte zwakte in een verder interessante film. Zowel in The Pianist als in Saving Private Ryan van Steven Spielberg wordt steeds vanuit één perspectief gefilmd, waarbij de Duitsers toch verworden tot een verzameling kwaadaardige poppetjes die je moet omschieten.

Ensemble film

De Slag om de Schelde is een ensemblefilm die wisselend vanuit Duits, Nederlands en Engels, Canadees perspectief wordt verteld en daardoor echt overkomt. Nadeel is dat je als kijker minder in de gelegenheid bent om je te hechten aan de personages. De vraag is of dat erg is.

1917 van Sam Mendes maakt een verpletterende visuele indruk, zeker het eerste halfuur, door de suggestie dat de film in realtime en met één camera is geschoten, maar verwordt na de helft tot een computerspelletje vol onwaarschijnlijkheden. De Slag om de Schelde blijft als verhaal en kijkspektakel overeind staan tot het laatste moment.

Je had er met gevechtsscènes en gruwlijkheden ongetwijfeld nog veel meel visueel spektakel uit kunnen halen, maar een zekere mate van ingetogenheid siert de makers, het niet tot op het bot uitbenen van het verhaal komt het eindresultaat ten goede.

Het is met oorlogsfilms niet te vermijden dat moraliteit een belangrijk thema is en dat tegelijkertijd wij zo ongenuanceerd goed zijn en de vijand zo ongenuanceerd slecht, dat Britse en Canadese soldaten iedere dag weer zin hebben om te vechten voor de vrijheid van Europa. In De Slag om de Schelde is het niet anders, maar de film slaat zich er redelijk doorheen.

De met een budget van 14 miljoen euro na Zwartboek duurste Nederlandse film allertijden zal na roulatie in de bioscopen ook op Netflix verschijnen.

Nu maar afwachten wat voor plek De Slag om de Schelde in de filmgeschiedenis zal innemen.

Producent: Alain de Levita | Distributeur: September Film | Regie: Matthijs van Heijningen Jr. Scenario: Paula van der Oest | Jesse Maiman | Pauline van Mantgem | Cast: Gijs Blom | Jamie Flatters | Susan Radder

Volg het Nederlands MediaNetwerk op Twitter

Volg het Nederlands MediaNetwerk op Facebook

Word lid van de Nederlands MediaNetwerk Groep op LinkedIn

Vacatures in media- en marketingcommunicatie