[Column] Erwin Fisser: Niemand heeft een miljoen nodig
Ik was op bezoek bij een oude schoolvriend. We zullen ergens midden twintig geweest zijn. Hij woonde bij de bossen in een groot vrijstaand huis met voor de deur twee glanzende dure auto's. Als jongste manager bij een prestigieus internationaal consultancybureau kon hij dat prima betalen.
We liepen door de bossen en ik vertelde hem dat ik bewondering had voor hoe goed hij het gedaan had. Hij staarde wat ongelukkig in de verte en zuchtte: “Mwah...”. Ik moest lachen. “Wat zou je dan nog beter willen?” “Ik zou liever iets doen met mensen met een verstandelijke beperking. Met ze paardrijden ofzo.” Ik zag in zijn ogen dat hij het meende. “Maar waarom doe je dat dan niet?” vroeg ik. De vraag ergerde hem. “Ja, dat gaat gewoon niet.”. Terwijl we allebei nadachten over wat dat nu eigenlijk betekende, liepen we zwijgend verder.
Bezit als verslaving
Het hebben van veel geld is op een bepaalde manier hetzelfde als harddrugs gebruiken. Het begint als een middel, maar al heel snel wordt het een op zichzelf staand doel. Zoals je met iedere verslaving steeds meer nodig hebt om een buzz te krijgen, zo heb je na je eerste miljoen je tweede ook veel harder nodig. En omdat je jezelf steeds meer omringt met anderen in dezelfde bubbel, denk je dat jouw situatie normaal is.
Vermogen erven
Het verkrijgen van veel geld is al problematisch, het wordt nog erger wanneer je in rijkdom wordt geboren en je fortuin vervolgens bij elkaar erft. De extreem vermogende Marlene Engelhorn zegt in het uitstekende winternummer van Vrij Nederland: “Je wordt afgeschermd van de maatschappij, en dus heb je er geen ervaring in hoe je met die maatschappij moet omgaan.”
In het BNNVARA-programma Scheefgroei van Sander Heijne en Jeroen Pauw kwam er een zoon van een ondernemer aan het woord die vertelde over het op termijn erven van de onderneming van zijn vader. Hij vond het volstrekt logisch dat hij daarover geen belasting zou betalen, omdat hij de onderneming van zijn vader voort zou zetten en daarmee mensen aan het werk houden. Nog los van de ethische vraag, in hoeverre heeft hij als individu recht op al dat vermogen dat zijn vader met hulp van vele anderen heeft gegenereerd, kun je je afvragen of hij wel de meeste geschikte kandidaat is om die onderneming voort te zetten. En of hij in een andere situatie niet gelukkiger zou zijn met een andere levensinvulling dan het voorzetten wat zijn vader heeft opgezet.
Misschien zijn we als maatschappij ook wel klaar voor een verandering. Laat ik er meteen eentje voorstellen: stel een vermogensbelasting in van 100 procent boven één miljoen euro. Een heldere, goed te handhaven regel waar niemand onder lijdt en die miljoenen winnaars kent.
Dictatuur van het bezit
Als je met mensen praat over een vermogensmaximum krijg je vooral argumenten waarom je het niet moet doen. Ook van mensen die nooit een vermogen van iets dat ook maar in de buurt van een miljoen komt. Liever zetten we mensen die vraagtekens stellen bij de dictatuur van het bezit, denk aan Thomas Piketty, in de hoek van zure jaloerse communisten. Terwijl het juist zo interessant is om het op een positieve manier te benaderen en te bekijken wat het ons op zou leveren.
Universeel basisinkomen
Een maximum op privévermogen van een miljoen zou betekenen dat er een hoop woonruimte vrij gaat komen en de absurde prijzen van woningen zullen gaan dalen; hallo starters op de woningmarkt! Er komt een heleboel hoogopgeleid talent beschikbaar dat zich nu vooral bezighoudt met het leegzuigen van de welvaart door te handelen in bitcoin of het vinden van fiscale voordeeltjes voor mensen enorme vermogens waar ze verslaafd aan zijn geraakt.
En ook aan overheidskant kan er flink worden bespaard op belastinggebied. Al helemaal wanneer we in één keer een universeel basisinkomen invoeren, waarmee we ook de problemen rondom de pensioenen oplossen. De criminaliteit zal drastisch dalen, zeker de georganiseerde criminaliteit; het vergaren van vermogen is daar immers geregeld de enige motivatie. De besparingen die dat oplevert bij politie en justitie kunnen we weer investeren in een nog mooiere samenleving voor ons allemaal.
Ten slotte is het een enorme boost voor onze collectieve koopkracht die we goed kunnen gebruiken nu het leven voor de toekomstige generaties alleen maar duurder lijkt te worden. Er is een grens aan het aantal auto's en flatscreens die een multimiljonair kan bezitten. Terwijl een elite van gekkigheid niet meer wat ze met hun geld moeten doen en dus maar kunstwerken opkopen om ze in pakhuizen op te slaan. De economie floreert als een groter deel van de samenleving voldoende heeft om te consumeren in plaats van een elite investeert in zichzelf. Welke multinationaal wil niet aanwezig zijn in een land waar zoveel mensen hun producten aanschaffen? En welke expat wil niet wonen in een land waar de voorzieningen en infrastructuur zo goed geregeld kunnen worden?
Als een heroïneverslaving kent een miljoenenvermogen geen eigenaar, maar een gevangene. Laten we het juridisch regelen om de junks te bevrijden. Daar wordt onze hele samenleving mooier van.
--
Erwin Fisser is zelfstandig verhalenmaker en campagneleider.
Lees ook:
01-12-2021 | [Column] Erwin Fisser: Bang maken helpt nooit
23-11-2021 | [Column] Erwin Fisser: Een vaccin weigeren is geen vrije keuze
18-10-2021 | [Column] Erwin Fisser: Het Solidariteitsframe
23-09-2021 | [Column] Erwin Fisser: De kosten van controledrift
06-09-2021 | [Column] Erwin Fisser: Tata maakt je dommer
Volg het Nederlands MediaNetwerk op Twitter
Volg het Nederlands MediaNetwerk op Facebook
Word lid van de Nederlands MediaNetwerk Groep op LinkedIn
Vacatures in media- en marketingcommunicatie