[Column] Erwin Fisser: Oh god, de boeren zijn terug
Er is niet per se iets mis met boerenverstand. Ergens in de veertiende eeuw kwam een Engelse Franciscaner monnik met een principe op de proppen: Entia non sunt praeter necessitatem multiplicanda, schreef Willem van Ockham. Dat betekent iets als je moet de boel niet nodeloos complex maken. Dat zou zomaar voor boerenwijsheid door kunnen gaan. Het mist wat agrarische platheid, maar verder kan het zo in eenzelfde rijtje als achteraf kijk je de koe in de kont.
De stelling van Ockham staat ook wel bekend als Ockham’s scheermes. Wanneer er meerdere, even waarschijnlijke, mogelijke verklaringen zijn voor een situatie, dan is het verstandig om de verklaring te kiezen die het minst complex is. Als ware wetenschapsfilosofen zijn de rellende boeren met de helft van het scheermes aan de haal gegaan. De helft van de minst complexe verklaring: het ligt allemaal aan Den Haag. Het ligt niet aan de megastallen die het de gemiddelde boer onmogelijk maken, niet aan de multinationals aan wie de boeren zijn overgeleverd (boeren zijn net zo min vrije ondernemers als pakketbezorgers), niet aan de supermarkten, niet aan de beperkte hoeveelheid oppervlakte die Nederland nu eenmaal. Het ligt allemaal aan Den Haag. Lekker duidelijk.
Complex maakt verdacht
Als er al een probleem is natuurlijk. Alle bewijs dat de manier waarop wij in Nederland met vooral veeteelt omgaan niet houdbaar is, is complex en dus verdacht. De boer is iemand die gewend is om de kwaliteit van de grond te meten door een hap klei te vreten. En dan zal zo'n gestudeerde RIVM-sukkel met z’n ruitjesbloesje even iets anders beweren? Met z'n metingen? En z'n wetenschap?
Het zijn niet alleen boeren overigens. Ook populisten en mensen die graag hun religie opdringen aan anderen hebben nogal een handje van het wat al te scheutig hanteren van Ockham's scheermes. Zo vind je in de VS veel mensen die denken dat je met een verbod het aantal abortussen kunt terugdringen. Een minimaal complexe, mogelijke oplossing. Maar ook eentje die bewezen onjuist is. Om de ironie compleet te maken, denken deze mensen dan overigens weer niet dat je criminaliteit (zoals school shootings) terug kunt dringen door een verbod op vuurwapens. Wat wel een effectieve methode is om criminaliteit te laten dalen? Een betere toegang tot abortus. Hoe dan ook, terug naar de boer.
De boeren versimpelen niet alleen het probleem, ze versimpelen ook de oplossing. Hun oplossing komt neer op: “We moeten gewoon mogen blijven doen wat we al deden.” Want de boer zorgt voor ons eten. Niet dat dat ertoe doet in dit geval, maar toch. En om hun zin te krijgen, blokkeren ze gewoon van alles en nog wat. Ze zagen bomen om, sproeien mest op snelwegen waardoor deze levensgevaarlijk worden. En ze delen wat bedreigingen uit hier en daar. Want boeren hebben de emotionele intelligentie van een peuter blijkbaar. Maar waar peuters wel terecht worden gewezen als zij iets slopen omdat ze hun zin niet krijgen kunnen boeren rekenen op begrip en applaus.
De wereld is complex, Ockham's scheermes is steeds minder van toepassing. Noch op probleem, noch op oplossing. En dat geeft velen van ons een machteloos gevoel. Veel makkelijker dan inzetten op een systeemverandering is het dan om de schuld te geven aan Den Haag. En te applaudisseren als een boze boer op de stoep gaat staan bij de minister thuis. Ook al helpt dat niks.
--
Erwin Fisser is zelfstandig verhalenmaker en campagneleider.
Lees ook:
27-05-2022 | [Column] Erwin Fisser: Een betere wereld begint helemaal niet bij mij
09-05-2022 | [Column] Erwin Fisser: Aso baasje? Aso hondje
16-02-2022 | [Column] Erwin Fisser: Aan bestuurders van grote voertuigen die hun zin niet krijgen
07-02-2022 | [Column] Erwin Fisser: The Voice? Klein bier
17-01-2022 | [Column] Erwin Fisser: Niemand heeft een miljoen nodig
Volg het Nederlands MediaNetwerk op Twitter
Volg het Nederlands MediaNetwerk op Facebook
Word lid van de Nederlands MediaNetwerk Groep op LinkedIn
Vacatures in media- en marketingcommunicatie